ખોરાક અને પીણું

કચ્છમાં મોટા ભાગની વસ્તી શાકાહારી છે. જૈન, બ્રાહ્મણો અને અન્ય જ્ઞાતિઓ ચુસ્ત શાકાહારનું પાલન કરે છે. જૈનો જમીનના નીચે ઉગાડવામાં આવતા કુંદમુળ જેમ કે બટાકાની, લસણ, ડુંગળી વિગેરે નો ખોરાક નથી ખાતા.

ગ્રામ્ય વિસ્તારમાં, મુખ્ય ખોરાકમાં ખિચડી-કઢી, બાજરાના રોટલા અને દૂધનો સમાવેશ થાય છે. બાજારા ના રોટલા દહીં અને છાસ, ગુજરાતના લોકો માટે ખૂબ સામાન્ય ખોરાક છે. લાખો ફુલાની નામના કચ્છના રાજા દ્વારા બાજરાની શરુઆત કચ્છમાં થઇ હતી. બાજરો કેટલાક આદિવાસી પ્રદેશોમાં અનાજ તરીકે વિશેષ જાણીતું હતું. કચ્છના લોકો બપોરના ભોજન દરમિયાન છાસને ઘણી માત્રામા પીતા હોય છે. દૂધને પવિત્ર ખોરાક તરીકે માનવામાં આવે છે. કોઈક મહેમાનને આવકરાવા, મિત્રતાના સ્વાગત માટે, વિવાદની સમાધાન માટે હંમેશાં એકબીજાને દૂધ પાઇને કરવામા આવે છે. કચ્છિ સગાઈ સમારંભમાં, કન્યાનું કુટુંબ વરરાજાના સંબંધીઓને તેમના સંબંધોને સ્વીકારવાની પ્રતીક તરીકે દૂધ આપે છે.

દાબેલી

દાબેલીનો શાબ્દિક અર્થ ગુજરાતી ભાષાની “દબાવવામાં” થાય છે. એવું કહેવાય છે કે ૧૯૬૦ ના દાયકામાં માંડવી, કચ્છનો નિવાસી કેશવજી ગાભા ચુડાસમા ઉર્ફે કેશા મલમે દાબેલીની શરૂઆત કરેલી. જ્યારે તેણે ધંધા શરૂ કર્યો ત્યારે તેણે એક દાબેલીને એક એન્ના અથવા છ પૈસો વેહેચતા હતા.

આમ, દાબેલીનું મૂળ મૂળ કચ્છ ક્ષેત્રના એક શહેર માંડવી છે અને આજે પણ શહેરમાં બનેલા દાબેલીના મસાલાને અધિકૃત ગણવામાં આવે છે. દાબેલી, તેથી, કચ્છી ઢબેલી અથવા કચ્છી દબેલી તરીકે પણ ઓળખાય છે, જે તેના મૂળના પ્રદેશમાંથી તેનું કયુ લે છે. કચ્છમા મંડવી સિવાય, ભૂજ અને નાખત્રણા નગરો પણ દાબેલીના ૫રંપાગત બનાવનાર તરીકે જાણીતા છે.

ચા

આ પ્રદેશમાં ચા એ સૌથી લોકપ્રિય પીણું છે અને તે જ્ઞાતિ, જાતિ, ધર્મ અથવા સામાજિક સ્થિતિને ધ્યાનમાં લીધા વિના આનંદથી પીવાય છે. ચાની દુકાનો દરેક ગામ અથવા નગરના પ્રવેશદ્વારની સામે જોવા મળે છે. જ્યાં લોકો સવારથી સાંજ સુધી સાંજ સુધી ચાના સ્વાદ માણે છે.

કચ્છી થાળી

સામાન્ય રીતે કચ્છી ભોજનમાં રોટલી અથવા રોટલા, દંહી, માખણ, દૂધ, દાળ, કઢી, શાકભાજી, પાપડ અને કચ્છુબર હોય છે. સુકી રોટલી અથવા થેપલા અને ખાખરા અને સેવ (ચણાના લોટમથી) બનાવવામાં આવે છે અને સફર દરમિયાન ખોરાક તરીકે સાથે લઇ જવામા આવે છે .

કચ્છ લોકો સામાન્ય જીવન અને ઉચ્ચ વિચારસરણીમાં માને છે. મુખ્ય ખોરાક એ બાજરી ના બનેલા રોટલા છે જે સ્થાનિક માખણ સાથે, દૂધ અથવા છાશ, બટ અને ગોળ સાથે ખાવામા આવે છે.

લાખો ફુલાની નામના આ પ્રદેશના રાજા દ્વારા બાજરાની શરૂઆત કરાઈ હતી.

ખિચડી કઢી

ખિચડી ચોખા અને કઠોળની દાળ બનેલ હોય છે, કઢી – છાસ અને ચણાના લીટથી બનાવવામાં આવે છે. ખિચડી કઢી દરેક કચ્છીઓનું સર્વ સામાન્ય ભોજન છે.

ઓધો

ઓધો, એક કચ્છિ સ્વાદિષ્ટ વ્યંજન છે. તે હંમેશાં લોકપ્રિય ‘રીંગણાનો ઓળો’ ની સમાનતા ધરાવે છે. એક લાક્ષણિક કચ્છી ભોજનમાં બાજરી રોટાલા, ઓધો, કઢી, લસણ ચટની અને ગોળનો સમાવેશ થાય છે. આ ભોજનની સાથે હંમેશને માટે ઠંડાક આપતી છાસ લેવામા આવે છે. પાતળી છાસ અત્યંત સૂકા અને ગરમ મોસમ દરમિયાન શરીરને ઠંડુ કરવામાં મદદ કરે છે.

પકવાન

આ કચ્છ ની નામકિન વાનગી છે

મેસુખ

આ ભારતની સૌથી પ્રસિદ્ધ મીઠાઈઓમાંની એક છે, ઉત્તર ભારતમાં લોકો તેને મેસુક-પાક કહે છે, દક્ષિણ ભારતમાં તે તેને મેસુક-પાક કહે છે, અને આપણે તેને મેસુખ કહીએ છીએ. વાસ્તવમાં મેસુખ મુગલ વાનગી છે, જેની શોધ ૩૦૦-૪૦૦ વર્ષ પહેલા જ્યારે પાકિસ્તાન અને અફઘાનિસ્તાન ભારતની જમીન હતી ત્યારેકરવામાં આવી હતી. મેસુખ ભારતમાં સૌથી નરમ અને સૌથી ઝડપી ગળી જતી વાનગી છે. તમે તેને તમારા મોંમાં મુક્યા ૫છી તમારે તેને ચાવવાની પણ જરૂર નથી, તે સેકંડમાં જ ઓગળી જશે. મેસુખ બશીન, ઘી, પિસ્તા, અને ખાંડનો ઉપયોગ કરી બનાવવામાં આવે છે.

ગુલાબ-પાક

ગુલાબ-પાકનું સંશોધન કચ્છમાં કરવામાં આવ્યું હતું. તે શુદ્ધ ગુલાબની પાંખડીઓમાથી બનતી એક મીઠી મધુરી મીઠાઇ છે. ગુલાબ-પાકની બનાવટ માટે શુદ્ધ ગુલાબની પાંખડીઓ, બદામ, કાજુ, પિસ્તા, દૂધ અને ખાંડ નો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે.

અડદીયા

અડદીયા કચ્છની પ્રસિદ્ધ મીઠાઈ છે જે ફક્ત શિયાળામાં જ ઉપલબ્ધ હોય છે. લોકો પોતાની મીઠી દુનિયામાં આ મીઠાઇનો આસ્વાદનો આનંદ માણે છે. અડદીયા આરોગ્ય માટે પણ અનેક રીતે લાભકારી છે. આ શુદ્ધ ઘીમાં બનાવવામાં આવે છે