કચ્છ એ એવુ સ્થળ છે જ્યાં દરેક જીવો ને મેળાઓ અને તહેવારો સાથે જીવનનો આનંદ માણવામાંનો આનંદ આવે છે. તેમાંના કેટલાક ખૂબ જ અનન્ય અને પરંપરાગત મેળાઓ છે. જ્યાં કચ્છના વિવિધ જાતિઓના લોકો જેવા કે રાબરી, આહીર, મારવાડા, મેઘવાળ, સોઢા, જત, કોળી અને અન્ય તમામ સમુદાયો પોતાના પરંપરાગત પહેરવેશમાં આવે આવે છે અને ખુશીથી મેળાનો આનંદ માણે છે. ખાસ કરીને ચોમાસા પછી મેળાઓ અને તહેવારોની મોસમ આવે છે. પૂર્વ કચ્છ ના મેળા જેવા કે , રવેચીનો મેળો, વોંધનો મેળો, સંગવારીનો મેળો વિગેરે, ઓગસ્ટ અને સપ્ટેમ્બરમાં મહીનાના વિશિષ્ટ મેળા છે. જે તમામ લોકો અને ખાસ કરીને ફોટોગ્રાફરો માટે ખુબ જ માણવાલાયક મેળા છે. પશ્ચિમ કચ્છના મેળામાં, મોટા યક્ષનો મેળો, હાજીપીરનો મેળો, મતયા દેવનો મેળો, માઇ મેળો મુખ્ય છે. ઉત્તર કચ્છના મેળામાં, ધ્રંગનો મેળો,દત્તાત્રય (કાળા ડુંગર)નો મેળો, સધારાનો મેળો, ધિણોધર દાદા નો મેળો, ફુલપીર મેળો માણવા લાયક છે. દક્ષિણ કચ્છ ના મેળાઆોમા શિતલા માતાનો મેળો , રુકાનપીરનો મેળો માણવા લાયક છે. ઘણા અન્ય માણવા લાયક મેળાઓ પણ છે.
કચ્છ – ગુજરાત, વાઇબ્રન્ટ તહેવારો માટે પ્રખ્યાત પણ છે જેના માટે લોકો પ્રેમ અને આનંદથી, જ્યાં દરેક જીવન અને દરેકને ૯ રાતો લાંબા તહેવાર નવરાત્રી દરમિયાન નૃત્યનો આનંદ માણે છે. દિવાળી અને ઇદ દરમિયાન દરેક ગામ, શેરી, ઘરોને શણગારવામાં આવે છે. રંગોનો તહેવાર હોળી દરમિયાન રંગોથી કોઈ પણ પોતની જાતને બચાવી શકશે નહીં. ઉતરાયણ દરમીયાન સમગ્ર આકાશ પંતગોથી રંગીન લાગે છે. જન્માષ્ટમી આખા મહિનો માટે મીઠાઈઓ અને મેળાઓનો તહેવાર છે!
રણ ઉત્સવ
ગુજરાત રાજ્યમાં સ્થિત કચ્છ, સૌથી વધુ પ્રાકૃતીક અને સાંસ્કૃતિક રૂપે સમૃદ્ધ ભૂમિગતમાંની એક સાથે આશીર્વાદિત છે. કુદરતી સૌંદર્ય, સંસ્કૃતિ અને પરંપરા, ઉજવણી નો આનંદ અને સૌંદર્યના ભરામાર બધુ મળીને કાલિડોસ્કોપિક કચ્છની ભવ્યતાને પ્રતિબિંબિત કરે છે. ખાસ કરીને, ચંદ્રના પ્રકાશ હેઠળ અમર્યાદિત સફેદ રણની અદભૂત દૃષ્ટિ, કુદરતની અદભૂત રચનાનું પ્રતિનિધિત્વ કરે છે, જે આ વિશ્વ માટે અનન્ય છે.તે ગુજરાતની સંગીત, નૃત્ય અને સંસ્કૃતિના કાર્નિવલ, રણ ઉત્સવ છે. સફેદ ચંદ્રના કુદરતી સૌંદર્યમાં જ્યારે પૂર્ણ ચંદ્રનો પ્રકાશ સફેદ જમીન પર ફેલાય છે. દર વર્ષે નવેમ્બર મહીનામાં આ તહેવાર શરૂ થાય છે અને તેની ઉજવણી હોળી સુધી ચાલે છે. શ્વેત દૃશ્યનું દૃષ્ટિકોણને ધ્યાનમાં લેવા માટે વિશ્વના વિવિધ ભાગોમાંથી ઘણા પ્રવાસીઓ રણ ઉત્સવ ખાતે મુલાકાત લે છે
જયારે ચંદ્રનું અજવાળુ શ્વેત રેતી પર ચમકતું હોય ત્યારે, ખાસ કરીને પુનમની રાતે ખુબજ મોહક નજરાનો અહેસાસ કરાવે છે. સફેદ દૂધિયો રંગ પૃથ્વી પર સ્વર્ગની ઝાંખી કરવે છે. શીતળ હવા અને પૂર્ણ ચંદ્રની અજવાળી રાત, પ્રવાસીને આજીવન યાદગાર ૫ળોને અનુભવ કરવા માટે આવકારે છે.
દર વર્ષે તે ગુજરાત પ્રવાસન નીગમના સહયોગથી રણ ઉત્સવનું આયોજન કરવામા આવે છે. તેમાં પરંપરાગત સાંસ્કૃતિક નૃત્યો, સાંસ્કૃતિક કાર્યોની ઝાંખીઓ, ઉંટ સફારી, સંગીતમય ક્ષણો, તંબુઓમા રહેવાની જેવી ઘણી પ્રવૃત્તિઓ રણ ઉત્સવમાં શામેલ છે.રણ ઉત્સવ કચ્છ નો એક અદ્ભુત તહેવાર છે. તે સંગીત, નૃત્યો, અને સફેદ રણની કુદરત સૌંદર્યનું કાર્નિવલ છે. જ્યારે પૂર્ણ ચંદ્રની અજવાળી રાત આ ક્ષણોમા ચાર ચાંદ લગાવે છે. કચ્છ રણ ઉત્સવ એ આંચકાજનક લેન્ડસ્કેપ છે જે આ ઉત્સવને મોહક ક્ષણો આપે છે, જે ઉત્સવ સમય દરમિયાન પૃથ્વી પર સ્વર્ગ ની અનુભુતી કરવે છે. હકીકતમાં, તે જીવન માણવાની ક્ષણો, મનોરંજક ક્ષણો અને કૅમેરામાં કેદ કરવા માટેનું કૌટુંબિક રજા સ્થળ છે. રણ ઉત્સવ પહેલી નવેમ્બરથી થી ફેબ્રુઆરીના અંત સુધી ચાલુ હોય છે.
કચ્છમાં પરંપરાગત તહેવારો
તહેવાર | ગામ | હિન્દુ કેલેન્ડર તારીખ / અંગ્રેજી કૅલેન્ડર તારીખ | જ્ઞાતી |
---|---|---|---|
માઇ બાંભી | માઇ | મહા સુદ, ૭/૮/૯ ફેબ્રુઆરી | જત મુસલમાન |
મહાશીવરાત્રી | ધ્રંગ | મહાસુદ, ૧૩/૧૪ ફેબ્રુઆરી | આહીર/રબારી/હીંદુઓ |
અબડા પીર | રામપર | ફાગણ વદ, ૧/૨ માર્ચ | રાજપુત/હીંદુઓ |
હાજીપીર | સોદરાણા | ચૈત્ર સુદ , ૬/૭/૮ એપ્રીલ | મુસલમાન/ હીંદુઓ |
રુખસાનપીર | તલવાણા | ચૈત્ર સુદ, ૧૦/૧૧ એપ્રીલ | મુસલમાન |
જેસલ તોરલ | અંજાર | ચૈત્ર સુદ, ૧૪ એપ્રીલ | હીંદુઓ |
ગુલામઅલીશાહ પીર | કેરા | ચૈત્ર સુદ ,૧૫ એપ્રીલ, ચૈત્ર વદ ,૧ /૨ એપ્રીલ | ખોજા મુસલમાન |
મતીયા પીર | ગુડથર | ચૈત્ર વદ ,૧/૨/૩ એપ્રીલ | હીંદુઓ |
શીતળા માતા | માંડવી , મુન્દ્રા | ચૈત્ર વદ ,૧૩ મે | આહીર/રબારી |
મમાઇદેવ | તરાયજર | ચૈત્ર વદ ,૧૪ મે | |
પાથાપીર | ભેડી | વૈશાખ વદ, ૧/૨/૩ મે | લોહાણા, વાણયા, ભાનુશાળી અને મુસલમાન |
રવેચી | રવ | ભાદરવા સુદ ,૭/૮ સેપ્ટેમ્બર | આહીર/પટેલ/રબારી |
રામદેવપીર | વીજપાસર | ભાદરવા સુદ ,૧૦/૧૧ સેપ્ટેમ્બર | આહીર/રબારી |
સાંગવાળી માતા | જનાણ | ભાદરવા ,૧૩/૧૪ સેપ્ટેમ્બર | આહીર/રબારી |
પંકરશેર | કબરાઉ | ભાદરવા વદ, ૧૦ સેપ્ટેમ્બર | આહીર/ રબારી |
મોટા યક્ષ | સાયંરા | ભાદરવા વદ ,૧૨/૧૩/૧૪ સેપ્ટેમ્બર | હીંદુઓ |
જોગણીનાર | સાંગર | ભાદરવા વદ ,૧૪/૧૫ સેપ્ટેમ્બર | આહીર |
હબાઇમાતા | હબાળ | આસો સુદ ,૭/૮/૯ ઓકટોબર | આહીર/રબારી |