કેવી રીતે પહોંચવું

કચ્છ ગુજરાતનો સાંસ્કૃતિક જિલ્લો છે, જે તેની સંસ્કૃતિ માટે જાણીતો છે. સંગીત સુફી અને લોક ગીતોથી પ્રભાવિત છે, વાધ્યો – ભરોરિન્દો, મંજીરા, મોરચંગ, જોડિયા પાવા અને રવા આ પ્રદેશની શાન છે. કચ્છમાં કચ્છી ભાષા બોલાય છે. વિવિધ હસ્તકલા વસ્તુઓ – કાપડ ભરતકામ, હેન્ડવૉલ પેઇન્ટિંગ, ધરેણા અને આભુષણ વસ્તુઓ, લાકડાની કોતરકામ, દિવાલ પેઇન્ટિંગ્સ, અને ઘણાં વધુ આ જિલ્લાની લોક ઓળખ છે. કચ્છ જીલ્લામા વિવિધ જૂથો અને સમુદાયના લોકો વસે છે. મારવાડ (પશ્ચિમી રાજસ્થાન) ના પાડોશી પ્રદેશોમાંથી સદીઓથી સ્થળાંતર કર્યા પછી તેમાના ઘણા લોકો આ પ્રદેશમાં વસી ગયા છે. તેના નોંધપાત્ર કાદવ સ્થાપત્ય, હસ્તકલા પરંપરાઓ અને ઉત્કૃષ્ટ પોશાકની એક આલાપ સાથે, આ અત્યંત રંગીન અને સાંસ્કૃતિક રીતે સમૃદ્ધ જમીનમાં અદ્ભુત હસ્તકલાની અનુભૂતિ કરાવે છે. દરેક સમુદાયની પોતાની અલોકીક પરંપરાઓ, નૃત્ય, હસ્તકલા અને પોશાક હોય છે. રાજસ્થાનથી લઈને પાકિસ્તાનના કિનારે અને અરબી સમુદ્રના કાંઠે સુધી, ખેંચતા, કચ્છ 45000 ચો.કિ.મી.થી વધુ વિસ્તાર ધરાવે છે અને તે ભૌગોલિક રીતે ભારતના સૌથી મોટા અને મોટાભાગના વિશિષ્ટ જિલ્લાઓમાંનો એક છે.

માર્ગ દ્વારા

કચ્છ દેશના મુખ્ય શહેરો ની સાથે રસ્તાઓ દ્વારા સારી રીતે જોડાયેલું છે, ગુજરાતમાં મોટાભાગના મુખ્ય શહેરોમાંથી કચ્છ માટે રાજ્ય પરિવહન અને ખાનગી બસો ઉપલબ્ધ છે.

રાજ્ય પરિવહન અને ખાનગી બસ સંચાલકો મહારાષ્ટ્ર અને રાજસ્થાનના કેટલાક ભાગોમાંથી કચ્છ માટે નિયમિત બસ સેવા ચલાવે છે

રેલ્વે દ્વારા

જિલ્લામાં મીટર ગેજ અને બ્રોડ ગેજ બંને રેલ્વે લાઇન છે. પાલનપુરથી ભૂજ મીટર ગેજ લાઇન આશરે ૨૬૨ કિ.મી. લંબાઈમાં અને મુંબઇથી ભુજ બ્રોડ ગેજ લાઇન લગભગ ૧૨૩ કિ.મી. લાંબાઇ આ જિલ્લામાં આવેલ છે. ૨૫ મીટર ગેજ અને ૫ બ્રોડ ગેજ રેલવે સ્ટેશન છે. ભુજ, અંજાર, ગાંધીધામ, ભચાઉ અને રપર પાસે બ્રોડ ગેજ રેલ્વે લાઇન છે. અમદાવાદથી ભૂજથી તેમજ મુંબઈ અને દિલ્હી સુધીની દૈનિક ટ્રેન સેવા ઉપ્લબ્ધ છે. ભુજથી આશરે 80 કિ.મી. દૂર આવેલ ગાંધીધામથી, પુના, બેંગ્લોર, ત્રિવેન્દ્રમ વગેરે જેવા દેશના કેટલાક ભાગોને જોડતી સાપ્તાહિક ટ્રેનો ચાલે છે.

વિમાન દ્વારા

ભૂજ અને કંડલા જિલ્લામાં આવેલ બે એરપોર્ટ છે. કચ્છ મુંબઈ સાથે સારી રીતે જોડાયેલા છે. નિયમિત ફ્લાઇટ્સનું, એર ઇન્ડિયા, જેટ કનેક્ટ, જેટ એરવેઝ, સ્પાઇસજેટ અને એલાયન્સ એર દ્વારા સંચાલન થાય છે.

બંદર કનેક્ટિવિટી

દીન દયાલ પોર્ટ, કંડલા

દાંડેયાલ પોર્ટ કે જે કંડલા પોર્ટ તરીકે પણ ઓળખાય છે, તે પશ્ચિમ ભારતમાં ગુજરાત રાજ્યના કચ્છ જીલ્લામાં ગાંધીધામ શહેરની નજીક, કચ્છના અખાત પર સ્થિત છે, તે ભારતના પશ્ચિમ કિનારા પરના મુખ્ય બંદરોમાંનું એક છે. તે કાર્ગોના કદ દ્વારા સંચાલનમાં ભારતનું સૌથી મોટું બંદર છે. દીન દયાલ પોર્ટ એક વાઇબ્રન્ટ, વર્લ્ડ ક્લાસ, મલ્ટિ-કાર્ગો પોર્ટ છે જે અનેક સ્થાનો પર સેવાઓ આપે છે. વર્ષ ૨૦૧૬-૧૭ માં આ પોર્ટ દ્વારા ૧૦૫.૪૪ એમ.એમ.ટી કાર્ગોનું સંચાલન કર્યું હતું

મુન્દ્રા પોર્ટ

મુંદ્રામાં મેગા બંદર એ મુખ્ય આર્થિક પ્રવેશદ્વાર છે જે મલ્ટિમોડલ કનેક્ટિવિટી સાથે ભારતના ઉત્તરીય વિસ્તારને લીંક કરે છે. ખુબજ ઊંડી ડ્રાફ્ટ ક્ષમતા ધરાવતુ આ બારમાસી બંદર આજે ખુબજ ઉચ્ચા પ્રમાણમાં યાંત્રીકરણમાં સાથે ભારતનું સૌથી મોટું વેપારી બંદર છે કે છે. તે ક્રૂડ તેલ, કન્ટેનર, ડ્રાય બલ્ક, બ્રેક બલ્ક, ઓટોમોબાઇલ્સ અને પ્રવાહી કાર્ગોને હેન્ડલિંગની ક્ષમતા અને સંગ્રહ સુવિધાઓ સાથે દેશમાં એકમાત્ર બંદર છે. મુન્દ્રા પોર્ટ સૌથી મોટા નેવિગેશન જહાજ ને હેન્ડલ કરી શકે છે, અને ચાર મિલિયન ટીયુયુ અથવા ટ્વેન્ટી ફુટ ઇક્વિવેલેંટ યુનિટને સંભાળી શકે છે. વ્યૂહાત્મક ઇન્ટરનેશનલ મેરીટાઇમ રૂટ્સ પર આવેલું, કચ્છ ના અખાત પર મુંદ્રા પોર્ટ વૈશ્વિક વેપાર માટે બહુવિધ લાભો આપે છે. કચ્છનો અખાત આ બંદર માટે કુદરતી આશ્રયનું કામ કરે છે, ૨૪×૭ બરથીંગ અને અન-બરથીંગ ની સુવીધા સાથે આ પોર્ટ, જહાજ કામગીરી કરે છે. મુંદ્રા બંદર ભારતના ઉત્તર-પશ્ચિમ હિસ્સાની ભૂમિમાં તર્કસંગત લાભ મેળવે છે આ ઉત્તર અને પશ્ચિમ ભારતના રાજ્યો અને કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશોમાં કાર્ગો હબ માટે પસંદગીનું સ્થાન ધરાવે છે.

તુણા ટર્મિનલ

તુણા ટર્મિનલ તમામ પ્રકારનાં સૂકા જથ્થાબંધ કાર્ગોને સંભાળે છે, જેમાં કોલસો, ખાતરો, ખનિજો, મીઠું અને કૃષિ ઉત્પાદનોનો સમાવેશ થાય છે. ટર્મિનલમાં સંપૂર્ણપણે યાંત્રીકરણ, અત્યંત ઓટોમેટેડ ડ્રાય બલ્ક કાર્ગો હેન્ડલિંગ સુવિધા છે જે કૃષિ અને ખાતર આયાતને હેન્ડલ કરવા માટે સંપૂર્ણ યાંત્રિક બંધ વેરહાઉસ સાથે છે. કંડલા બંદરની પાસે સ્થિત તુણા ટર્મિનલ, 16.2 મીટરના ઊંડા ડ્રાફ્ટ સાથેની કુદરતી બર્થિંગની સુવિધા છે. તુણા પોર્ટ ભારતના મધ્ય અને ઉત્તર-પશ્ચિમ જમીની અંતરનો લાભ પ્રાપ્ત કરે છે. આના કારણે સુકા બલ્ક કાર્ગો હબ માટે તુણા પોર્ટ એક આદર્શ સ્થળ છે.

માંડવી પોર્ટ

માંડવી એક ઉચિત હવામાન લાઇટરેજ બંદર છે તે ભારતના પશ્ચિમ કિનારે કચ્છની ખાડીમાં રુકમાવતી નદીની જમણી બાજુ પર આવેલું છે. માંડવી પોર્ટ એક પ્રાચીન બંદર અને શિપ બિલ્ડિંગ સેન્ટર છે જે માંડવી ખાતે સ્થિત છે. મંડવી પોર્ટ કચ્છના શાસકો દ્વારા ચાર સદીઓ પહેલા બનાવવામાં આવેલ એક મહત્વનો દરિયાઇ વેપાર પોર્ટ હતો. આ બંદર પર દેશી વહાણો અને હળવા વયના જહાજો દ્વારા કાર્ગો ટ્રાફિક ની હેરફેર કરવામાં આવે છે.

જખૌ પોર્ટ

જખૌ ભારતના પશ્ચિમ કિનારે કચ્છની અખાતમાં, ગોદીયા ક્રીક સ્થિત એક સુંદર હવામાન લાઈટરેજ પોર્ટ છે. જખૌ પોર્ટ કચ્છ જીલ્લાના સૌથી જૂના બંદરોમાંનું એક છે. આજે, આ બંદર ફક્ત માછીમારી માટે જ વપરાય છે. જખૌ પોર્ટનું પોતાનું મહત્વ છે. કચ્છનું બંદર કોસ્ટગાર્ડ અને બીએસએફના વોટર ડિપાર્ટમેન્ટ માટે એક કેન્દ્ર છે. જખૌ બંદર એક નાનું બંદર છે જે વર્ષ દરમિયાન ઓક્ટોબરથી જાન્યુઆરી સુધીના ઉનાળાની મોસમ દરમિયાન મીઠું લોડ કરતા નાના જહાજો દ્વારા માલની હેરફેર થાય છે.